با آغاز حکومت رضاشاه، روایت تازهای از تاریخ ایران شکل گرفت؛ روایتی که در آن شکوه ایران پیش از اسلام برجسته و نقش دوران اسلامی کمرنگ میشد. این «اسطوره ملی» تازه نه تنها بازتاب ناسیونالیسم افراطی بود، بلکه وسیلهای برای مشروع نشان دادن پادشاهی بهعنوان ادامه طبیعی قدرت در تاریخ ایران محسوب میشد. از بازنویسی کتابهای درسی تا جشنهای دوهزار و پانصدمین ...
خاطرات شاهدان عینی نشان میدهد که نشانههای دیکتاتوری پهلوی اول از همان ابتدا با نادیده گرفتن قانون اساسی و تمرکز شدید قدرت در دست شخص او نمایان شد. این اقدام، یک نقطه عطف بر پایان مشروطیت واقعی و جایگزینی آن با استبداد نظامی بود
تغییر حکومت قاجار و جایگزینی پهلوی، از سالهای قبل مد نظر رضاخان میرپنج بود تا اینکه مسافرت طولانی احمدشاه به اروپا، بهترین فرصت را برای او مهیا کرد. در این هنگام با حمایت هواداران رضاخان در مجلس، احمدشاه از فرماندهی کل قوا عزل شد و این مقام به رضاخان سردار سپه واگذار شد.پس از مدتی با فشار نظامیان بر مجلس شورای ملی، در جلسه نهم آبان 1304، ماده واحده ...
اوضاع و احوال شهرهای مختلف ایران مقارن با تلاشهای رضاخان برای تغییر سلطنت قاجاریه به سلطنت پهلوی بسیار متفاوت بود. در اصفهان مردم ظاهراً به کلی بیعلاقه بودند، در مشهد شور و علاقه چندانی برای این واقعه وجود نداشت و مردم تغییر سلطنت را نشانه پیروزی انگلیسیها و شکست روسها تلقی میکردند. در تبریز، استقبال سرد بود و مردم میگفتند تلگرامهای خواستار تغییر ...
هنگامی که میرزا حسن خان مشیرالدوله، آخرین تلاشهای خود را برای حفظ تعادل دولت ناکام دید، در برابر فشار بیپایان وزیر جنگ، رضاخان، سر تعظیم فرود آورد و در پاییز ۱۳۰۲ از مقام خود کناره گرفت. این استعفا نه یک پایان، بلکه آغاز یک پردهبرداری بزرگ بود؛ پردهبرداری از تئاتر سیاسیای که در آن، غوغاسالاری مطبوعاتی و تهدید نظامی، احمدشاه را به امضای حکم نخستوزیری ...
یکی از راههای تقویت پایههای دیکتاتوری رضاخان که از همان ابتدای روی کار آمدن او آغاز شده بود، طرح تضعیف دولت و تشکیل دولتهای پی در پی بود. بر اساس این حربه، گذشته از آنکه دولتهای مخالف رضاخان کنار میرفتند؛ زمینه برای روی کار آمدن دولتهای موافق او فراهم میشد.
املاکی که رضاشاه در جریان اصلاحات ارضی به روستائیان و دهقانان داد، همان املاکی بود که رضاشاه از مالکین دزدیده بود. بنابراین شاه با املاک دزدی پدرش تلاش می کرد تا در میان مردم محبوب شود. جالب اینکه این همان املاکی بود که مصدق در زمان نخست وزیریش از شاه پس گرفت، اما رژیم کودتا آن را دوباره به شاه بازگرداند. روایت انور خامه ای از مقابله مصدق با شاه در ...
یکی از ویژگی های اقتصادی دوره رضاشاه پهلوی این بود که در این دوره اقتصادی ایران به طور کامل در انحصار دولت بود. از جمله دلایل این اقدام سلطه ای بود که دولت رضاشاه در همه زمینه ها از خود بروز داده بود و نمی خواست در عرصه اقتصادی از این امر عقب بماند
در اواخر حکومت رضاشاه، کشور علاوه بر کمبود نان و گندم، با کمبود دلار نیز مواجه شد. طبق گزارشها یکی از دلایل اصلی این موضوع، سیاستهای دولت بود. اما سیاست دولت در این زمینه نه به صورت سهوی بلکه کاملا عامدانه و در راستای ثروتاندوزی شخص رضاشاه بود
در قضیه جمهوری رضاخان، علیرغم تمام تلاش رضاخان برای همراه کردن مردم با خود، بسیاری از در مخالفت با او بر آمدند. تا جای که برخی از مردم به سوی او حمله کردند و همین موضوع باعث درگیری میان مخالفان و موافقان جمهوری خواهی شد.
علیرغم آنکه برخی از تحلیلگران معتقدند که در 19 اسفند 1299 هیچ کودتایی رخ نداده است؛ اما بسیاری از افراد و تحلیلگران که خود به طور مستقیم شاهد تحولات سیاسی آن دوره بودند، بر وقوع کودتا صحه گذاشتهاند. عمیدی نوری در خاطرات خود در این رابطه آورده است
رضاخان اولین گام کسب قدرت را با کودتای 3 اسفند 1299 آغاز کرد. این کودتا، کودتایی نظامی بود که طی آن رضاخان با همراهی قزاقها، تهران را تصرف کرد و مقام سرداری سپه را از آن خود کرد. کودتای 1299 به استناد بسیاری از منابع تاریخی، توسط انگلیس طراحی شده بود.
اعلاميه اي درمورد تصرف عدواني املاك و مستغلات شخصي مردم توسط رضاشاه ، ايجاد موقوفه اي توسط محمدرضا پهلوي با عنوان امور خيريه جهت سرپوش گذاشتن به سركوب جنبش آزاديخواهانه مردم در سال 1328 ، عليرغم خنثي سازي نقشه دربار توسط محمد مصدق ، برشماري املاك خاندان پهلوي و درآمد حاصل از آنها در ايالات ساحلي درياي خزر ، كرمانشاه ، خراسان و ساير نقاط ايران ، نقش ...
حمله قوای شوروی و انگلستان به ایران به راحتی انجام شد و اگرچه سلطنت طلبان مدعی بودند که رضاخان ارتشی نوین ساخته اما بدون هیچ مقاومتی ایران تقدیم قوای این دو کشور شد.
تقی زاده در جلسه مورخ هفتم بهمن ماه ۱۳۲۷ مجلس شورای ملی راجع به جریان انعقاد و امضای قرارداد ۱۳۱۲ نفت سخنانی بر زبان راند: «آن شخص(رضاشاه) اقدامات و اعمال خوب زیادی داشت و قطعا وطن دوست و خیر خواه این مملکت بود...کارهای او با بعضی اشتباهات هم توام بود. یک روز دفعتا مصمم شد امتیاز را فسخ کند واضح است که حکم او همیشه بدون تخلف و استثنا در یک ساعت اجرا ...
رضاشاه در دوره حکومت خود مالیاتهای زیادی را وضع کرد. یکی از لایحههای جنجالی او در این رابطه، لایحه مالیات بر نمک بود که ظاهرا با هدف برخی از اصلاحات اقتصادی صورت گرفت؛ اما عواقب بسیار بدی داشت و باعث شد بسیاری از افراد و گروههای طبقه پایین از آن متضرر شوند.
روزنامه ستاره ایران اولین بار در 29 شهریور سال 1294 منتشر شد. سردبیر این روزنامه میرزا حسین خان صبا بود. این روزنامه از همان ابتدای آغاز کار، مشی انتقادی را در پیش گرفت و نسبت به بسیاری از حوادث سیاسی کشور، واکنش نشان داد.
در دوره رضاشاه وضعیت اقتصادی کشور تا حدودی سامان یافت و نسبت به دوران قاجار که به دلیل اشغال کشور با مشکلات عدیده روبرو شده بود، فاصله گرفت. بعد از این تغییرات، بسیاری از آن به عنوان توسعه اقتصادی یاد کردند؛ اما برخلاف این واقعیت، نمیتوان بر روی تغییر و تحولات صورت گرفته نام توسعه یا پیشرفت را اطلاق کرد.
رضاشاه درک درستی از سیاست خارجی نداشت. او طی دو دهه حکومت، همواره خطر حمله شوروی را پررنگ کرد. از این رو بخش مهمی از ارتش ایران را در مرزهای شمالی مستقر کرد. این در حالی بود که بسیاری از نقاط مرزی کشور از امنیت کافی برخوردار نبودند
رضاشاه در دوران حکومت خود به روشهای مختلف تلاش کرد تا تمرکزگرایی قدرت را به طور کامل و گسترده به وجود آورد. او در این راه دست به اقدامات متعددی زد که یکی از آنها اجبار مردم به اسکان در خانههای ساخته شده توسط دولت بود